Septuaginta to pierwsze greckie tłumaczenie Biblii hebrajskiej. Powstała między 250 a 150 rokiem p.n.e. w Aleksandrii. Król Ptolemeusz II Filadelf zlecił jej stworzenie dla swojej biblioteki. Nazwa pochodzi od liczby 70 tłumaczy, choć w rzeczywistości pracowało nad nią więcej osób. Przekład rozpoczęto od Pięcioksięgu Mojżeszowego, później przetłumaczono pozostałe księgi Starego Testamentu.
Najważniejsze informacje:- Stała się pierwszą Biblią Kościoła chrześcijańskiego
- Zawiera księgi nieobecne w kanonie hebrajskim
- Większość cytatów w Nowym Testamencie pochodzi z Septuaginty
- Miała ogromny wpływ na rozwój teologii chrześcijańskiej
- Po powstaniu chrześcijaństwa została odrzucona przez judaizm rabiniczny
- Jest jednym z najważniejszych dokumentów w historii religii zachodniej
Historia powstania pierwszego greckiego przekładu Biblii
Biblia po grecku powstała w wielokulturowej Aleksandrii około 250 roku p.n.e. Miasto było wówczas centrum nauki i kultury hellenistycznej. Żyła tam liczna diaspora żydowska, która stopniowo traciła znajomość języka hebrajskiego.
Aleksandria była idealnym miejscem do stworzenia Septuaginty tłumaczenia. Posiadała dostęp do najlepszych uczonych i bogatą tradycję filologiczną. Przekład był odpowiedzią na potrzeby Żydów mówiących po grecku.
- Inicjatywa przekładu wyszła od króla Ptolemeusza II Filadelfa
- Tłumaczenie rozpoczęto od Pięcioksięgu
- Prace trwały około 100 lat
- W przekładzie uczestniczyło 72 uczonych
- Powstała pierwsza w historii pełna Biblia hellenistyczna
Powstanie Biblii aleksandryjskiej otworzyło nowy rozdział w historii judaizmu i późniejszego chrześcijaństwa. To przełomowe wydarzenie umożliwiło szerszemu gronu dostęp do tekstów świętych.
Kim był Ptolemeusz II i dlaczego zlecił tłumaczenie?
Ptolemeusz II był władcą zafascynowanym kulturą i nauką. Dążył do zgromadzenia w Aleksandrii wszystkich najważniejszych dzieł świata antycznego.
Król dostrzegł wartość tekstów hebrajskich. Chciał, by Biblia po grecku wzbogaciła jego legendarną bibliotekę.
Decyzja o tłumaczeniu miała też wymiar polityczny. Wzmacniała pozycję Aleksandrii jako centrum kultury hellenistycznej.
Wizja Ptolemeusza II przyczyniła się do rozwoju dialogu międzykulturowego. Jego decyzja umożliwiła szersze rozpowszechnienie myśli judaistycznej w świecie hellenistycznym. Przekład siedemdziesięciu stał się mostem między kulturami.
Czytaj więcej: Jakie 5 elementów definiują wygląd tradycyjnego kościoła? Porady
Proces tłumaczenia Septuaginty
Tłumaczenie Biblii po grecku było procesem złożonym i systematycznym. Prace rozpoczęto od najważniejszej części - Pięcioksięgu. Każdy tekst przechodził wieloetapową weryfikację.
Septuaginta tłumaczenie wymagało szczególnej precyzji i dbałości o detale. Tłumacze pracowali w zespołach, konsultując się wzajemnie. Każde słowo było dokładnie analizowane pod kątem znaczenia i kontekstu.
| Okres | Przetłumaczone księgi |
|---|---|
| 250-240 p.n.e. | Pięcioksiąg |
| 230-200 p.n.e. | Księgi prorockie |
| 200-150 p.n.e. | Pozostałe księgi |
Metodologia tłumaczy opierała się na zasadzie wierności oryginałowi. Starano się zachować równowagę między dosłownością a zrozumiałością tekstu.
Kto tłumaczył Septuagintę?
Nad LXX Biblią pracowali uczeni żydowscy biegli w języku greckim. Większość z nich pochodziła z diaspory aleksandryjskiej.
Tłumacze byli wybierani spośród najbardziej szanowanych członków społeczności. Musieli wykazać się doskonałą znajomością obu języków.
Każdy tłumacz musiał mieć głęboką wiedzę teologiczną. Znali nie tylko język hebrajski i grecki, ale także tradycję ustną. Posiadali również szeroko rozwiniętą wiedzę filozoficzną.
- Bezwzględna wierność tekstowi oryginalnemu
- Zachowanie sensu teologicznego
- Dbałość o zrozumiałość dla odbiorcy greckiego
- Konsultacja z innymi tłumaczami
Zawartość i struktura Septuaginty
Biblia hellenistyczna zawierała więcej ksiąg niż tekst hebrajski. Włączono do niej również księgi napisane pierwotnie po grecku.
Struktura Biblii aleksandryjskiej różniła się od układu znanego z tradycji hebrajskiej. Księgi pogrupowano tematycznie, a nie chronologicznie.
Przekład zawierał unikalne elementy stylistyczne charakterystyczne dla greki koine. Zachowano jednak hebrajskie konstrukcje językowe w kluczowych fragmentach.
| Rodzaj ksiąg | Biblia hebrajska | Septuaginta |
|---|---|---|
| Księgi kanoniczne | 24 | 24 |
| Księgi deuterokanoniczne | 0 | 7 |
| Dodatki greckie | 0 | 4 |
Czym różni się Septuaginta od Biblii hebrajskiej?
Septuaginta tłumaczenie wprowadza istotne zmiany w stosunku do oryginału. Niektóre fragmenty są bardziej rozbudowane, zawierając dodatkowe wyjaśnienia. Terminologia grecka nadaje tekstom nowy wymiar filozoficzny.
W Biblii po grecku pojawiają się koncepcje zrozumiałe dla kultury hellenistycznej. Język grecki wprowadza bardziej abstrakcyjne pojęcia niż hebrajski. Tłumacze starali się zachować równowagę między wiernością oryginałowi a zrozumiałością.
Struktura narracyjna w LXX Biblii czasami odbiega od hebrajskiego pierwowzoru. Niektóre księgi mają inną kolejność rozdziałów. Psalmy są inaczej numerowane.
Różnice wpłynęły na rozwój teologii chrześcijańskiej. Wiele cytatów w Nowym Testamencie bazuje na wersji greckiej, nie hebrajskiej.
Te rozbieżności stały się później źródłem sporów. Doprowadziły do różnych interpretacji teologicznych.
Wpływ Septuaginty na judaizm hellenistyczny
Biblia hellenistyczna umożliwiła Żydom z diaspory zachowanie tożsamości religijnej. Przekład stał się pomostem między tradycją hebrajską a kulturą grecką. Umożliwił rozwój myśli teologicznej w nowym kontekście kulturowym.
Dzięki Biblii aleksandryjskiej judaizm stał się bardziej dostępny dla nie-Żydów. Przekład ułatwił dialog międzykulturowy. Wpłynął na rozwój prozelityzmu.
W praktyce przekład siedemdziesięciu służył w synagogach diaspory. Był wykorzystywany w liturgii i nauczaniu. Stał się podstawą edukacji religijnej. Służył jako tekst referencyjny w dyskusjach filozoficznych.
Septuaginta przyczyniła się do rozwoju filozofii żydowskiej. Umożliwiła syntezę myśli hebrajskiej z grecką.
Powstały nowe interpretacje tekstów świętych. Rozwinęła się alegoryczna metoda wykładni Pisma.
Znaczenie Septuaginty dla wczesnego chrześcijaństwa
Biblia po grecku stała się fundamentem wczesnego chrześcijaństwa. Apostołowie regularnie cytowali Septuagintę w swoich naukach. Większość odniesień do Starego Testamentu w Nowym Testamencie pochodzi właśnie z tego przekładu.
Pierwsi chrześcijanie traktowali LXX Biblię jako natchniony tekst. Terminologia grecka wpłynęła na kształtowanie się doktryny chrześcijańskiej. Wiele kluczowych pojęć teologicznych wywodzi się z Biblii aleksandryjskiej.
Septuaginta tłumaczenie ułatwiło rozprzestrzenianie się chrześcijaństwa w świecie hellenistycznym. Nowa religia mogła wykorzystać istniejący już przekład. Nie musiała tworzyć własnego tłumaczenia świętych tekstów.
Wpływ Septuaginty na doktrynę był znaczący. Niektóre koncepcje teologiczne bazują na greckich interpretacjach.
Kościół wschodni do dziś uznaje Septuagintę za tekst autorytatywny. Jest ona podstawą wielu wschodnich tradycji liturgicznych.
Dziedzictwo Biblii hellenistycznej widoczne jest w sztuce i literaturze. Wpłynęła na rozwój ikonografii chrześcijańskiej. Jej język ukształtował chrześcijańską terminologię teologiczną.
Dlaczego judaizm rabiniczny odrzucił Septuagintę?
Rabini dostrzegli rozbieżności między tekstem hebrajskim a przekładem siedemdziesięciu. Obawiali się, że tłumaczenie zniekształca oryginalny przekaz. Widzieli w nim zagrożenie dla czystości tradycji.
Rosnąca popularność Septuaginty wśród chrześcijan budziła niepokój. Żydzi obawiali się utraty kontroli nad interpretacją własnych tekstów świętych. Biblia po grecku zaczęła być postrzegana jako narzędzie chrystianizacji.
Odrzucenie Septuaginty miało poważne konsekwencje. Doprowadziło do powstania nowych tłumaczeń greckich. Pogłębiło podział między judaizmem a chrześcijaństwem. Wpłynęło na rozwój egzegezy rabinicznej. Zmusiło diasporę do powrotu do języka hebrajskiego.
Współczesny judaizm uznaje wartość historyczną Septuaginty. Traktuje ją jednak jako dokument historyczny, nie religijny.
Badacze żydowscy doceniają jej znaczenie dla zrozumienia starożytnych interpretacji. Widzą w niej ważne świadectwo rozwoju myśli judaistycznej.
Znaczenie greckiego przekładu Biblii dla rozwoju religii i kultury
Septuaginta stanowi jeden z najważniejszych przekładów w historii literatury religijnej. To pierwszy systematyczny przekład Biblii na język grecki, który powstał w wielokulturowej Aleksandrii między 250 a 150 rokiem p.n.e.
Inicjatywa Ptolemeusza II doprowadziła do stworzenia dzieła, które stało się pomostem między kulturą hebrajską a hellenistyczną. Przekład siedemdziesięciu nie tylko umożliwił diasporze żydowskiej zachowanie tożsamości religijnej, ale także stał się fundamentem wczesnego chrześcijaństwa.
Choć Biblia aleksandryjska została ostatecznie odrzucona przez judaizm rabiniczny, jej wpływ na rozwój teologii chrześcijańskiej, terminologii religijnej i dialogu międzykulturowego pozostaje nieoceniony. Do dziś stanowi kluczowe źródło dla badaczy starożytnych interpretacji biblijnych.
Tagi
Udostępnij artykuł
